وزیران.                                    

     1ـ3ـ نهاد: نهاد کتابخانه های عمومی کشور.

     1ـ4ـ دبیرخانه هیأت امنا: دبیرخانه هیأت امنای کتابخانه های عمومی کشور.

     1-5- دبیر کل: دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور.

     1ـ6ـ شیوه نامه: شیوه نامه تأسیس کتابخانه‌های عمومی مشارکتی و مستقل و نحوه نظارت بر ارائه خدمات آنها

     1-7- دبیرخانه انجمن: دبیرخانه انجمن کتابخانه های عمومی.

     1-8- متقاضی: متقاضی تأسیس و اداره کتابخانه عمومی است ، اعم از آنکه شخص حقیقی باشد یا حقوقی.

     1-9- مؤسس: شخص حقیقی یا حقوقی واجد شرایطی ایجاد و تأسیس کتابخانه عمومی.

     1-10- مدیر مسؤول : شخص یا فرد اداره کننده امور کتابخانه عمومی موضوع این شیوه نامه.

     1ـ11ـ موافقت نامه : قرارداد فی مابین مؤسس و دبیر کل یا مقامات مجاز از طرف وی با امضای طرفین در چارچوب ضوابط و مقررات این شیوه نامه.

    1-12- خدمات:خدمات کتابداری و اطلاع رسانی ، طبق ضوابط و معیارهای حاکم بر کتابخانه‌های عمومی کشور.

 ماده 2ـ  تعاریف انواع کتابخانه:

کتابخانه ها به لحاظ ماهیت، نوع اداره، مالکیت و ضوابط و مقررات مترتب بر آنها به سه دسته کلی شامل: کتابخانه های عمومی، کتابخانه های شخصی و کتابخانه های اختصاصی تقسیم می شوند.

2-1-  کتابخانه های عمومی: کتابخانه های عمومی، موضوع ماده 2 آیین نامه است که شامل: کتابخانه های عمومی نهاد (نوع1و2)، مستقل، مشارکتی، رقومی(دیجیتالی)، مجازی و ویزه(خاص) می باشد.

2-1-1- کتابخانه های عمومی نهاد(نوع1): کتابخانه های عمومی نهاد(نوع1) شامل کلیه کتابخانه های عمومی هستند که بموجب قانون توسط نهاد اداره میشوند کلیه هزینه های آن اعم از پرسنلی و غیره توسط نهاد تأمین و پرداخت میشود، مالکیت کلیه اموال منقول و غیر منقول اینگونه کتابخانه ها متعلق به نهاد بوده و یا حق انتفاع اموال غیر منقول در اختیار نهاد میباشد.

2-1-2- کتابخانه های عمومی نهاد(نوع2):  کتابخانه های عمومی هستند که همانند کتابخانه های عمومی (نوع1) بوده اما نهاد میتواند حسب صلاحدید و تشخیص، اداره کتابخانه و مدیریت آن را در قالب قراردادی بصورت کوتاه مدت یا بلند مدت به اشخاص حقیقی یا حقوقی ذیصلاح واگذار نماید. مالکیت اموال منقول و غیر منقول و نظارت بر کلیه امور اینگونه کتابخانه ها برای نهاد محفوظ میباشد.

2-1-3- کتابخانه عمومی مستقل: کتابخانه عمومی مستقل کتابخانه ای است که طبق ضوابط و مقررات موضوع این شیوه نامه و با هزینه مؤسس(اعم از حقیقی یا حقوقی) ، ایجاد ، تجهیز ، راه اندازی و با مسؤولیت کامل وی در کلیه امور و حسب مورد با مسؤولیت مشترک مؤسس و مدیر مسؤول اداره می شود و خدمات آنها بصورت عمومی ارائه میگردد.

2-1-4- کتابخانه عمومی مشارکتی: کتابخانه عمومی مشارکتی کتابخانه ای است که با تأمین مکان ، تجهیزات و نیروی انسانی واجد شرایط ، توسط افراد سازمانها و موسسات دولتی و غیر دولتی با مشارکت نهاد در اموری نظیر: تأمین منابع کتابخانه ای، نرم افزار، تجهیزات، خدمات آموزشی کتابداری و حسب مورد، کمک های نقدی در قالب قرارداد مشارکت مدنی طبق ضوابط موضوع این شیوه نامه تأسیس و اداره می شود.

2-1-5- کتابخانه عمومی رقومی(دیجیتالی): مجموعه ای از اطلاعات سازماندهی شده در قالب رقوم(دیجیتال) است; اطلاعات رقومی باید بر طبق اصول مجموعه سازی، گردآوری یا تولید شده و توسط استفاده کنندگان قابل بازیابی و در مدت زمان طولانی به عنوان منابع اطلاعاتی پایدار قابل دسترس باشد.

2-1-6- کتابخانه مجازی:کتابخانه ای است که مجموعه آن فاقد منابع چاپی و ملموس بوده و قابل دسترسی از راه دور از طریق شبکه جهانی اطلاع رسانی (اینترنت) می باشد.

2-1-7- کتابخانه عمومی ویژه: شامل 7 کتابخانه عمومی است که به استناد تبصره 2 ماده 11 قانون تابع ضوابط و مقررات مربوط به خود وقفنامه های مربوطه می باشند.

2-2- کتابخانه های شخصی: کتابخانه هایی که در آنها مجموعه ای از کتابها و منابع خواندنی بر اساس تمایل افراد علاقمند بمنظور استفاده شخصی وکسب دانش گردآوری میگردد، که در منازل و اماکن خصوصی و متعلق به افراد و اشخاص نگهداری میشود و هیچگونه خدمات عمومی ارائه نمی نماید.

2-3- کتابخانه های اختصاصی: کتابخانه هایی هستند که توسط سازمانها و موسسات دولتی و غیر دولتی به منظور بهره برداری تخصصی و سازمانی کارکنان و سایر عوامل مرتبط با آن نهاد یا سازمان تاسیس شده و به نوعی تحت نظارت مستقیم و یا غیر مستقیم یکی از دستگاههای دولتی و حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران میباشد. 

تبصره: در مواردی که کتابخانه ای در قالب کتابخانه اختصاصی بوده و تحت نظارت سازمانهای دولتی و حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران نباشد میبایست برای فعالیت خود از نهاد مجوز لازم را دریافت نمایند. ضمناً شرایط لازم برای برای دریافت مجوز اینگونه کتابخانه ها همانند شرایط کتابخانه های عمومی مستقل میباشد.

ماده3- شرایط تأسیس:

با توجه به تعاریف انواع کتابخانه ها موضوع ماده2،کتابخانه های عمومی مستقل،مشارکتی،رقومی(دیجیتال) و مجازی و اختصاصی موضوع تبصره بند 2-3 ملزم به اخذ از نهاد و رعایت شرایط میباشند:

3-1- کتابخانه های مذکور برای ارائه خدمات تابع ضوابط حاکم بر کتابخانه های عمومی موضوع بند 1-12 می باشند خصوصاً، در مواردی که این شیوه نامه و موافقت نامه منعقده بین موسس و نهاد در آن موارد ساکت است.

تبصره: سایر شرایط تخصصی و فنی مربوط به کتابخانه های رقومی (دیجیتالی) یا مجازی تابع ضوابط و مقررات خاصی است که جداگانه طی دستورالعملی توسط دبیرکل ابلاغ و قابل اجرا می باشد.

3-2- کتابخانه مورد نظر باید از فضای مناسب و تجهیزات لازم منطبق با یکی از درجه بندی های تعریف شده نهاد برخوردار بوده و چنانچه درمجاور مجموعه های فرهنگی،مساجد، و یا مجتمع های مسکونی و تجاری قرار داشته باشد حتی الامکان باید ورودی آن جداگانه و قابل دسترس برای عموم باشد.

3-3- تامین نیروی انسانی شامل کارکنان و کتابداران کتابخانه های موصوف و پرداخت حقوق و مزایای انان بر عهده موسس میباشد.

3-4- معرفی مدیر مسئول یا نماینده تام الاختیار برای اشخاص حقوقی الزامی است ولی برای موسس حقیقی در صورتی که شرایط مدیرمسئولی را دارا باشد اختیاری است.

3-5- مراعات شئونات اسلامی و داشتن صلاحیت علمی-اعتقادی- و اخلاقی برای کارکنان الزامی است و مسئولیت نظارت بر اجرای آن بر عهده مدیر مسئول خواهد بود.

3-6- موسسان اینگونه کتابخانه ها بعد از اخذ مجوز باید تابلوی کتابخانه عمومی و نام شناسه کتابخانه را پس از تایید نهاد سر در اصلی کتابخانه نصب نمایند .بدیهی است برای کتاخانه های عمومی مشارکتی نقش مشارکت نهاد و برای کتابخانه های عمومی مستقل موضوع صدور مجوز از سوی نهاد بنحوی درج شود.

3-7- از نظر مالکیت بر عرصه ،اعیان منافع،تجهیزات، و غیره... اصل بر مالکیت موسس است مگر نسبت به آنچه از محل کمک های نهاد یا بواسطه آن تامین شده باشد که تابع شرایط مندرج در موافقت نامه می باشد.

ماده 4 :  صدور مجوز برای تأسیس، فعالیت و نظارت بر ارائه خدمات کتابخانه های عمومی موضوع ماده 2، حق مالکیتی بر اموال و دارایی های متعلق به موسس برای نهاد ایجاد نمیکند و کلاً تعهدات و حقوق طرفین همان است که در متن موافقت نامه تصریح شده باشد.

ماده 5: صدور مجوز به معنی آن نیست که دارنده از انجام وظایف قانونی در برابر سایر مراجع و دستگاههای ذیربط و مقامات ذیصلاح معاف یا از مسؤولیت مبّرا باشد، بلکه این اجازه فقط در نفس قضیه نافذ است و تا وقتی دارای اعتبار است که از ضوابط و مقررات کتابخانه‌های عمومی ، مصوبات هیأت امنا و مواردی که دبیرکل ابلاغ می کند تبعیت شود.

ماده 6: مجوز تأسیس اینگونه کتابخانه ها قابل واگذاری و انتقال به غیر نمی باشد.

ماده 7: چنانچه دستگاههای دولتی و سایر اشخاص حقوقی بخش عمومی مجاز به انجام فعالیتهای موضوع این شیوه نامه و انعقاد قرارداد و ایجاد تعهد برای دستگاه متبوع خود باشند ، از نظر اجرای ضوابط و مقررات در برابر نهاد ملزم به اجرای مفاد این شیوه نامه، مصوبات هیأت امنا و قرارداد فیمابین بوده و باید طبق ضوابط نماینده تام الاختیار خود را به عنوان مدیر مسؤول معرفی نمایند.

ماده8:  کتابخانه‌های عمومی وقفی نیز از نظر مالکیت ، منابع مالی و تولیت تابع وقف نامه­اند ولی از نظر نحوه ارائه خدمات تابع قانون و آیین نامة اجرایی مربوطه و ضوابط و مقررات مصوب هیأت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور می باشند.

ماده9: هرگونه فعالیتی تحت عنوان کتابخانه عمومی بدون مجوز رسمی این شیوه نامه با استفاده صریح از نام کتابخانه عمومی یا بدون آن و نیز هرگونه بهره برداری خارج از ضوابط و مقررات مربوطه و استفاده غیر مجاز از نام نهاد به هر شکل و تحت هر عنوانی غیر قانونی تلقی و قابل پیگیرد قانونی است.